مواد هومیکی کلات کننده های قدرتمند عناصر ریزمغذی از قبیل آهن، روی، منگنز، مس و ... می باشند که ضمن افزایش قابلیت جذب آن ها، موجب افزایش دوران دسترسی گیاه به این عناصر ریزمغذی می شوند، قابلیت کلات کنندگی آنها مربوط به گروهای فعال حاوی اکسیژن شامل Phenolic OH COOH- و group C=O می باشد.
مواد هیومیکی افزوده شده به خاک مانند یک اسفنج عمل کرده و بسیاری از املاح محلول از جمله کلرور سدیم را به خود جذب می نماید و درصورت لزوم در اختیار گیاه قرار می دهد. اسیدهیومیک توسط اتصال گروه COOH- خود با کاتیونهای Na+ ، Mg+2 ، Ca+2 و K+ موجب خنثی سازی اثرات شوری کاتیونهای مذکور و درنهایت کاهش درجه شوری خاک می گردد.
این نکته حائز اهمیت است که در مورد عناصری مانند سدیم که تقریباً هیچ گیاهی به آن احتیاجی ندارد انتقال سدیم از اسیدهیومیک به سمت گیاه صورت نمی گیرد، لذا مواد هیومیکی به تدریج اشباع شده و کارایی خود را از دست می دهند، به همین دلیل به کارگیری مجدد موادهیومیکی الزامی است.
اسیدهیومیک دارای pH اسیدی در محدوده 3.8 تا 5 می باشد که در صورت افزوده شدن به خاکهای قلیایی که اکثریت خاکهای کشور را شامل می شود موجب اسیدی کردن خاک می شود. از سوی دیگر با تحریک رشد باکتری های تیوباسیلوس شرایط را برای تبدیل سریعتر گوگرد به اسید سولفوریک فراهم می سازد. اسیدهیومیک در تغییرات شدید pH نقش ضربه گیر (بافر) را ایفا می کند و از تغییرات سریع اسیدتیه خاک جلوگیری می کند. درغیراینصورت بسیاری از موجودات زنده خاکزی در این نوسانات تلف خواهند شد.
ظرفیت تبادل کاتیونی به معنای حداکثر مقدار کاتیونی است که وزن معینی از خاک قادر است در خود جذب یا نگهداری نماید. این ظرفیت را برحسب میلی اکی والان در صد گرم خاک خشک(meq/100gr) نشان می دهند. ذرات اسیدهیومیک و اسیدفولویک دارای ظرفیت تبادل کاتیونی فوق العاده بالایی هستند و درصورتیکه به خاک افزوده شوند، ظرفیت نگهداری آب و عناصر غذایی را اتقا می بخشند که این به معنی جلوگیری از تثبیت و شسته شدن عناصر در خاک می باشد.
مواد هیومیکی با اصلاح ساختار فیزیکی و بهبود دانه بندی خاک، فضای بیشتری برای نفوذ آب ایجاد می کند.بعلاوه پیوند بوجود آمده بین مولکولهای اسیدهیومیک و آب، مانع از تبخیر آب می گردد. از اینها گذشته مولکولهای اسیدفولویک با نفوذ به درون بافت گیاهی، با مولکولهای آب پیوند تشکیل می دهند و در نهایت موجب کاهش تعریق و تعرق گیاه شده و آب درون گیاه محفوظ می دارد.
ذرات اسیدهیومیک با مواد معدنی خاک پیوند تشکیل داده و شبکه ای تور مانند ایجاد می کنند که در مجموع قادرند حجم نسبتاً زیادی از آب را در خود ذخیره نمایند.
1-1-7افزایش دانه بندی و تهویه خاک:
خاک بارور کشاورزی از چهار بخش تشکیل شده است.45 درصد آن را مواد معدنی، 25 درصد رطوبت، 25 درصد هوا و 5 درصد باقیمانده را مواد آلی تشکیل می دهند.تمام مواد غذایی گیاه از رس و مواد آلی تامین می شود.در صورت کمبود مواد آلی خاک(که شامل قریب به اتفاق مناطق کشاورزی ایران می باشد)، ذرات رس به هم می چسبند و از نفوذپذیری خاک به شدت کاسته می شود و فضای کافی برای آب و هوا باقی نمی ماند.
مواد هیومیکی که 80 درصد مواد آلی خاک را تشکیل می دهند با انتقال بار منفی خود به ذرات رس باعث می شود که آنها همدیگر را بیشتر دفع نموده و از چسبندگی آن ها کاسته شود. از سوی دیگر پلیمرهای اسیدهیومیک مشابه یک چسب ارگانیک عمل نموده و ذرات معدنی خاک را به هم می چسبانند در نتیجه تونل هایی جهت نفوذ بیشتر هوا، آب و ریشه پدید می آورند و درصورت کمبود یا فقدان آن خاک دچار فرسایش می شود.
تاثیرات شگفت انگیز مواد هیومیکی در کشاورزی
به تفکیک در صفحات بعدی بصورت کامل به تاثیرات شگفت انگیز مواد هیومیکی در کشاورزی اشاره خواهد شد ما را دنبال کنید
1-7-بهبود خواص فیزیکی خاک
1-1-7-افزایش دانه بندی و تهویه خاک
2-1-7-افزایش نگهداری آب در خاک
3-1-7-افزایش مقاومت گیاه به خشکی
2-7-بهبود خواص شیمیایی خاک:
1-1-7افزایش دانه بندی و تهویه خاک
2-1-7-افزایش نگهداری آب در خاک
3-2-7-کاهش درجه شوری خاک
4-2-7-کلات کننده عناصر ریزمغذی
5-2-7-سم زادیی مواد آلاینده خاک
6-2-7-افزایش میزان ازت خاک
7-2-7-آزادسازی فسفرهای تثبیت شده در خاکهای قلیایی
3-7-بهبود خصوصیات بیولوژیکی گیاه و خاک
1-3-7-تحریک فعالیت میکروارگانیسم های خاک و افزایش جمعیت آنها
2-3-7-محرک رشد و توسعه ریشه
3-3-7-بهبود و افزایش راندمان جذب عناصر غذایی
4-3-7-افزایش مقاومت گیاهی در برابر بیماری های گیاهی
5-3-7-افزایش مقاومت گیاه در برابر تنش سرما
7-3-7-افزایش سرعت نقل و انتقال مواد غذایی از ریشه به اندامهای هوایی
8-3-7-افزایش تعریق و تعرق گیاهی
9-3-7-افزایش سرعت جوانه زنی بذر
10-3-7-افزایش سطح فتوسنتز
11-3-7-کاتالیزور متابولیسم های گیاهی
4-7-تقلیل هزینه در کشاورزی
5-7-سازگاری با محیط زیست
تاثیرات شگفت انگیز مواد هیومیکی در کشاورزی
شرکت نهاده گسترپارس رویش
اسید هیومیک در سراسر جهان در صنایع مختلف کاربرد وسیعی دارد. برای مثال در صنایع نفت برای کاهش چسبندگی گل حفاری مصرف می شود. همچنین در تصفیه فاضلابهای صنعتی جهت زدودن فلزات سنگین از جمله اورانیوم، همینطور برای احیای خاکها و آبهای آلوده به مواد نفتی و سایر آلاینده های شیمیایی مورد استفاده قرار می گیرد. بعلاوه اسید هیومیک در تولید داروها و مکمل های دامی و نیز در تولید داروهای انسانی از این مواد بهر ه برداری می شود.
مواد هیومیکی به دو صورت فعال (اشکال مایع، میکروگرانول و گرانول) و غیرفعال(گرانول) به بازار عرضه می شود. مواد هیومیکی غیرفعال تنها تامین کننده های اسیدهیومیک هستند که دارای pH اسیدی اند و در خاک بسیار کند تجزیه می شوند چرا که همانطور که ذکر شده است اسیدهیومیک در آب نامحلول است. ولی اشکال فعال به سرعت جذب خاک و گیاه می شوند و تماماً دارای pH قلیایی هستند.
اشکال اسید هیومیک و اسید فولویک در اقسام کودهای هیومیکی
نام فارسی |
علامت اختصاری |
نام لاتین |
اسید هیومیک |
HA |
Humic Acid |
اسید نیترو هیومیک |
NHA |
Nitro Humic Acid |
هیومات پتاسیم |
HAPS |
Potassium Humate |
نیتروهیومات پتاسیم |
NHAPS |
Potassium Nitro Humate |
هیومات آمونیوم |
HAAS |
Ammonium Humate |
نیترو هیومات آمونیوم |
NHAAS |
Ammonium Nitro Humate |
هیومات منیزیم |
HAMS |
Magnesium Humate |
نیترو هیومات منیزیم |
NHAMS |
Magnesium Nitro Humate |
هیومات بر |
HABS |
Boron Humate |
هیومات سدیم |
HASS |
Sodium Humate |
اسیدفولویک |
FA |
Fulvic Acid |
فولوات پتاسیم |
FAPS |
Pottasium Fulvate |
